Omgaan met (probleem)gedrag en de gedachten erachter

Moeilijk gedrag of probleemgedrag is onbegrepen ongewenst gedrag. Door anders ernaar te kijken krijg je meer inzicht in het gedrag en de gedachten en gevoelens erachter. Zo krijg je handvatten om het gedrag aan te pakken. Een goede aanpak zorgt ervoor dat de duur en de intensiteit van dit lastige gedrag beperkt blijft. En dat is in het belang van iedereen. Een mens kan een probleem hebben, maar is nooit zelf een probleem.

Wat is anders kijken?

Anders kijken betekent dat je niet met je emotie of je oordeel kijkt, maar onbevangen en onbevooroordeeld naar wat er wanneer gebeurt. Dit geldt voor probleemgedrag, maar ook voor moeilijke situaties. Hoe lastig dit ook is, door je interpretatie nog uit te stellen krijg je veel meer informatie binnen op basis waarvan je gericht een plan van aanpak kunt maken.

ABC-model

Weet je niet hoe vaak iets voorkomt, maar stoort het ongewenste gedrag je wel? Gebruik dan het ABC-model om inzicht te krijgen in wanneer, waar en hoe vaak het gedrag precies voorkomt. Een andere naam voor het ABC-model is het Situatie-Gedrag-Gevolg model (SGG-model). Door onderscheid te maken in de aanleiding, het gedrag zelf en de gevolgen ervan kun je bepalen waar je kunt beginnen om het gedrag aan te pakken.

GGGGG-schema

Een G-schema maakt helder welke gedachten ten grondslag liggen aan het gevoel en het daaruit volgende gedrag. Soms kan het lijken dat je gevoel de waarheid is, maar de gedachten bepalen je gevoel in hoge mate. Door je gedachten te veranderen kun je je gevoel ook beïnvloeden. En dat is een belangrijke stap naar nieuw gedrag.

Uitgebreid GGGGG-schema

Blijven de negatieve gedachten de boventoon voeren, maak dan eens een uitgebreid G-schema van een situatie. Door je automatische gedachten kritisch te bevragen en er helpende gedachten tegenover te zetten maak je het makkelijker voor jezelf om nieuw gewenst gedrag aan te leren. Door de helpende gedachte vaak te blijven herhalen kunnen je hersenen de nieuwe verbindingen naar het gewenste gedrag sneller maken.

Het vierfactorenmodel ter verklaring van probleemgedrag

Het vierfactorenmodel van Barkley geeft inzicht in de kenmerken die van invloed zijn op gedrag: het kind, de ouders/het gezin, de omgeving en de opvoeding. Zo kun je de factoren in kaart brengen die een rol spelen in het ontstaan en de instandhouding van probleemgedrag. Op basis daarvan kun je de mogelijkheden zien waarop je zelf invloed kunt uitoefenen, die je zelf kunt veranderen. Zo kun je probleemgedrag veranderen in gewenst gedrag.